Linoryt, jak zacząć? Wrażenia po warsztatach.
Zaktualizowano: 15 sie 2022
Linoryt - definicja
Linoryt to nic innego jak wykonanie dłutem płaskorzeźby na linoleum, w celu stworzenia odbitek - na papierze lub innych materiałach. Na swoim profilu udostępniłam rolki z warsztatów - zobacz je koniecznie!
Co mówi na temat linorytu Wikipedia?
Linoryt – technika graficzna należąca do technik druku wypukłego, w której matryca wykonana jest z linoleum; także odbitka wykonana tą techniką.
Jak powstaje linoryt? Instrukcja krok po kroku
Listę niezbędnych akcesoriów znajdziesz TUTAJ. Instrukcja dotyczy pracy na linoleum.
Zrób matrycę
W wielkim skrócie - pracę nad linorytem zaczynamy od przygotowania matrycy. Do tego potrzebne jest miękkie linoleum oraz specjalne dłuta do linorytu. Wszelkie linki do produktów umieszczę w dalszej części artykułu.
1. Jeśli już masz linoleum i dłuta czas na naniesienie wzoru ołówkiem na linoleum.
Jeśli Twój wzór jest skomplikowany wykorzystaj kalkę - najpierw odrysuj wzór np. z tabletu na kalkę - później pozostaje odwrócenie kalki (rysunkiem do dołu), położenie na powierzchni linoleum i powtórzenie od góry wzoru ołówkiem. Wzór odbije się na linoleum.
2. Wyżłobienie wzoru w linoleum za pomocą dłut
Bardzo ważna rzecz - warto wziąć pod uwagę, że podpis pracy czy inne litery muszą być naniesione na linoleum w odbiciu lustrzanym, tak by po odbiciu były czytelne.. W tym bardzo pomaga kalka - w naturalny sposób przeniesiesz pożądany wzór w prawidłowy sposób.
Jakie dłuta do linorytu?
Do dyspozycji mamy dłuta o kształcie ostrza “u”/”c”- dają efekt zaokrąglonej linii oraz “v” - do stworzenia ostrej kreski. Są też dłuta płaskie, podobne do śrubokrętów płaskich, ale nie do końca przypadły mi do gustu.
Pamiętaj, że miejsca matrycy, które zostaną przez Ciebie wyżłobione za pomocą dłut po odbiciu na papierze będą puste - niepokolorowane. Ważne jest aby po naniesieniu wzoru na matrycę dokładnie przemyśleć, które fragmenty wyciąć, a które zostawić. Wszystko zależy od naszej wizji.
3. Upewnij się, że matryca jest OK
Możesz to zrobić nanosząc na matrycę grafit - np. ołówkiem lub sztabką grafitową. {przydałby się film lub zdjęcia]. Matryca jest już w 100% pokryta grafitem? W takim razie przyjrzyj się jej dokładnie i sprawdź, czy nie brakuje jakiejś linii, czy to jest ten efekt, jaki chcesz uzyskać? Na tym etapie możesz jeszcze coś wyciąć :)
4. Usuń grafit z powierzchni matrycy
Możesz to zrobić korzystając z benzyny ekstrakcyjnej i ręcznika papierowego. Wyczyść matrycę dokładnie, tak żeby resztki grafitu nie trafiły na Twoją odbitkę.
5. Przygotuj papier do odbitki
Protip - jeśli chcesz aby Twój wzór odbił się dokładnie na papierze zwilż go np. wodą ze spryskiwacza. Odsącz nadmiar wody szarą gazetą lub ręcznikiem papierowym. Wytnij taki kawałek papieru aby z każdej ze stron był margines co najmniej 4 cm. Wszystko po to by zapobiec przeniesieniu się farby z matrycy poza przygotowaną przez Ciebie powierzchnię na papierze.
6. Nanieś farbę na matrycę Specjalnym wałkiem gumowym nanieś równomiernie farbę drukarską na matrycę - farba nie powinna się dostać w rowki, wyżłobione przez Ciebie dłutem. To ile potrzebujesz farby do wykonania dobrych odbitek to kwestia wprawy. Najlepiej nauczyć się tego metodą prób i błędów.
7. Zrób odbitkę
Sprawdź, czy papier nadal jest wilgotny - jeśli już wysechł powtórz proces zwilżania. Następnie nałóż papier na matrycę. Zabezpiecz papier przed poruszaniem się taśmą malarską (np. naklej małe kawałki od góry, dołu, z prawej i lewej stron).. CIężkim wałkiem przejedź po powierzchni papieru - od dołu do góry, od góry do dołu, po skosach.
8. Sprawdź efekty Czas na przekonanie się, czy wszystko wyszło tak jak chcesz. Odczep kawałki taśmy przetrzymując centralną część papieru palcami - tak by papier się nie ruszył względem matrycy. Delikatnym ruchem ku górze unieś papier odczepiając go tym samym od matrycy.
Gratulacje! Właśnie powstała Twoja pierwsza odbitka
Jaka była moja reakcja po wykonaniu pierwszej odbitki? Obejrzyj!!
Co jest potrzebne do linorytu? Czy warto kupić zestaw do linorytu?
Lista produktów niezbędnych do linorytu i ich alternatywy
Minimum wyposażenia:
dłuta (tych samych dłut możecie użyć do drzeworytu)
droższe Pfeil - najbardziej polecane są profesjonalne (599 zł za 6 dłut)
tańsze RGM (ok. 40 zł za sztukę)
najtańsza opcja Essdee komplet do linorytu (ok. 30 zł za 10 dłutek)
płyta do linorytu/linoleum
płyta do linorytu (są różne rozmiary) (ok. 6 zł za małą płytę)
blok Speedy Carve - opcja dla osób, które chcą odbijać wzór wydrukowany na drukarce laserowej (wystarczy zaprasować go żelazkiem), super opcja dla początkujących
papier do odbitek - graficzny (ważne, by miał min 250 g)
farba drukarska np. offsetowa
farba do linorytu Renesans (1 kolor to 60 ml - ok. 16 zł)
wałek
do nakładania farby na matrycę (ok. 30 zł)
większy i cięższy - do odbicia wzoru na papierze z matrycy (ok. 60 zł)
kalka
Blok kalki kreślarskiej A3 Canson - 20 arkuszy (ok. 30 zł)
Dodatkowo możesz się zaopatrzyć w:
sztabka grafitowa (nie sprawdzi się przy matrycy wyk. z innych materiałów niż linoleum)
benzyna ekstrakcyjna (do oczyszczenia matrycy z grafitu, do stosowania tylko przy zwykłym linoleum)
Czy warto kupić gotowy zestaw do linorytu?
W sklepach plastycznych można oczywiście znaleźć gotowe zestawy i wychodzą one o wiele taniej niż skomponowanie własnego domowego zestawu. Jednak trzeba pamiętać, że nie wszystkie elementy gotowych zestawów mogą Wam przypaść do gustu. Daję znać, co udało mi się znaleźć i czy w zestawie znajdziesz wszystko to, co będzie Ci potrzebne.
Najtańszy
Zestaw do linorytu Lino Printing Essentials Kit - Essdee - 8 szt. Cena: ok. 100 zł
Zestaw zawiera 2 dłuta (a dokładnie jedno dłuto z dwiema wymiennymi końcówkami), 2 płyty do linorytu o tej samej wielkości, stempel do odbicia wzoru, wałek graficzny i czarny tusz. Wszystko co niezbędne znajdziemy w tym komplecie.
Zestaw Do Linorytu 22 Elementy ESSDEE Linoryt Cena:ok. 160 zł
Zestaw wygląda naprawdę spoko - zamiast drugiego cięższego wałka do odbijania wzorów zestaw zawiera stempel drukarski. W zestawie jest tusz/farba, kilka wyciętych kształtów płyty linoleum i dłuto z wymiennymi końcówkami. Najdroższy
Zestaw do linorytu Zieler, 30 elementów Cena: ok.260 zł
Zestaw wygląda podobnie do poprzedniego. Różni się jedynie większą różnorodnością płyt do linorytu - tu mamy 16 płyt (w 3 różnych kształtach) i zawiera o jedno dłutko mniej niż wersja wyżej.
Jeśli sama miałabym zdecydować, czy komponuję swój zestaw czy kupuję gotowy, jako osoba początkująca zdecydowałabym się na ten najtańszy. Nie warto przepłacać za akcesoria, których nie użyjemy.
W każdym z gotowych zestawów mamy do dyspozycji tylko czarny tusz. Jeśli masz w planach tworzenie kolorowych odbitek zaopatrz się w kolorowe farby drukarskie.
Dla kogo linoryt?
Dlaczego zdecydowałam się na warsztaty z linorytu?
Mam w planach przenosić wzory na koszulki, sądziłam, że linoryt będzie do tego super opcją. Mam jednak wrażenie, że może być zbyt pracochłonny. Obawiam się też, że samo powielanie wzorów może nie być zbyt proste przy użyciu tej metody. Będę szukała dalej i mam już coś na oku. Jak tylko się upewnię, czy ta metoda da mi efekt jakiego oczekuję dam znać!
Dla kogo nie jest linoryt?
Linoryt zdecydowanie nie jest najlepszym hobby dla osób niecierpliwych. Czas, który musimy poświęcić na samo odtwarzanie wzoru na matrycy jest dość długi - w zależności od złożoności. Przy całym procesie powstawania odbitki jest dużo bałaganu - konieczne są co najmniej 2 stanowiska pracy - jeśli chcemy szybko wykonać odbitkę.
Widząc cały proces tworzenia linorytu dochodzę do wniosku, że niekoniecznie jest to technika, którą wykorzystam w przyszłości. Nie żałuję uczestnictwa w warsztatach, bo poznałam wielu fajnych ludzi z zamiłowaniem do rękodzieła, i co również ważne stworzyłam też coś pięknego, co dało mi satysfakcję :)